Watch: Short Film by Merry - Scars of A Refugee
Writing, Narration and Editing: Merry
ENGLISH TRANSLATION
စစ်အာဏာရှင်တွေ မတရားအုပ်ချုပ်နေတဲ့ ကျွန်မတို့တိုင်းပြည်မှာ ကျွန်မတို့အသက်အတွက် လုံခြုံမှု မပေး တော့တဲ့အခြေအနေတွေ၊ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ၊ဝမ်းနည်းပူဆွေးခြင်းတွေနဲ့အိပ်စက်ခဲ့ရတဲ့ညတွေ များခဲ့ပါပီ…
ဒီလိုအခြေအနေတွေကနေ လွတ်မြောက်ချင်ခဲ့လို့ လွတ်မြောက်နယ်မြေဆိုတဲ့...အမှန်တရားဘက်တော်သားများရှိ ရာကို ကျွန်မတို့ထွက်လာခဲ့ကြရတယ်။
တော်လှန်ခြင်းနဲ့စစ်ဘေးရှောင်ခြင်း ဒီ ( ၂ )နည်းကြားထဲ လူဖြစ်လာခဲ့ရတာကိုး...။အချုပ်ခန်းနဲ့ လွတ်မြောက် နယ်မြေ (၂)လမ်းပဲ သွားစရာရှိတဲ့ခေတ်ကို စစ်အာဏာရှင်ကို မနှစ်မြို့တဲ့ကျွန်မတို့ကြုံတွေ့နေရဘက်တာ.... လေ။ဘဝမှာချစ်ခြင်းမေတ္တာတွေနဲ့ အမှတ်တရကောင်းတွေရှိခဲ့တဲ့နွေးထွေးတဲ့အိမ်လေးဆီကနေ ခံယူချက်တခု ကြောင့် ထွက်ပြေးလာခဲ့ရပြီ။စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အသက်ရှင်ဖို့ ကယ်တင်ရှင်(မျှော်လင့်ချက်) ထိုင်းနယ်စပ်သောင်ရင်းမြစ်ကို ဖြတ်ရဖို့က ဘဝအတွက်အကြီးမားဆုံးစိန်ခေါ်မှုဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။သဘာဝ တရားကြီးက ပေးထားတဲ့ သောင်ရင်းမြစ်ကို မတရားသော စစ်အာဏာရှင်တွေကြောင့်တရားမဝင်ကူးခတ် နေကြရတဲ့ဘဝတွေပါပဲ။
စွန့်စားခန်းကစပြီပေါ့။အမှောင်အရမ်းကြောက်ခဲ့တဲ့ ကျွန်မက ဖိနပ်ကိုခါးကြားထိုး ကြောပိုးအိတ်ကိုလွယ်၊ (၃)နှစ်အရွယ်သမီးလေးကို သူ့အဖေက ချီပြီး ၊ကိုယ်နင်းလာခဲ့တဲ့ ခြေထောက်အောက်က အရာတွေကိုပျော့တယ် ၊မာတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားမှုပဲမှတ်နိုင်ခဲ့ပြီး ကျောမလုံပဲမှောင်မဲတိတ်ဆိတ်နေတဲ့ အခြေအနေ ကြားထဲပေါင်ရင်းထိ လောက်ရှိတဲ့ရေထဲမျောပါမသွားအောင် တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် တင်းတင်းကိုင်ထားရတယ်။ကျွန်မရဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုထက် ကျွန်မသမီးလေးရဲ့ကြောက်ရွံ့မှုကိုပဲ သတိထားပြီး ဖြတ်သန်းခဲ့တယ်။'သူ့အဖေကို အတင်း ကုပ်ဖက်ထားပြီး ဘာလို့ ကျွန်မတို့ဒီလိုကြောက်စရာအမှောင်ထဲကနေ တိတ်ဆိတ်ခြောက်လန့်စွာရေထဲက ဖြတ်ကူးနေလဲဆိုတာသူမေးချင်နေမှာပဲ။သမီးလေးအတွက် ၊သူ့အနာဂတ်အတွက်တော့ ကျွန်မတို့ရဲ့စွန့်စားမှုဟာ အချည်းနှီးမဖြစ်ဘူးဆိုတာ ယုံကြည်တယ်။မိနစ်(၄၀)လောက်ကို ဘာမှမမြင်ရတဲ့ အမှောင်ထုထဲမှာလျှောက်လှမ်း ရင်း ခါးလောက်ထိရေတွေရွှဲရွှဲစိုပြီးတုန်ရီ နေခဲ့တဲ့ သွေးပျက်တဲ့ အခိုက်အတန့်တခုကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပြီ။ တသက်မမေ့နိုင်တဲ့ စွန့်စားမှုမျိုးလို့ ဘဝမှာခေါင်းစဉ်တပ်လိုက်တယ်။'သက်စွန့်ဆံဖြား'လိုပေါ့။
သောင်ရင်းမြစ်တဖက်ကမ်း၊ရေခြားမြေခြားကိုရောက်ပြီး ညဘက်၊ဆိုင်ကယ်သံ၊ကားသံ၊ခွေးဟောင်သံကြားရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ညဘက်တွေ ထိန့်လန့်ခဲ့သလိုမျိုးက ဒီမဲဆောက်ဘက်ကိုပြေးလာကြတဲ့သူတိုင်းခံစားနေကြရတယ် ဆိုတာ မပြောလည်း သိနိုင်ပါတယ်။ချစ်တဲ့သူတွေနဲ့ခွဲခွာရတယ်။တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် မစောင့်ရှောက်နိုင်ကြ တော့ဘူး။ပေးဆပ်မှုတွေကတနင့်တပိုးပါပဲ။ကျွန်မတို့လိုစစ်အာဏာရှင်ဆိုးရဲ့လက်အောက်ကနေရုန်းထွက်ချင်နေတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ အများကြီး နိုင်ငံတွင်းမှာ ကျန်ရစ်နေခဲ့ကြပါသေးတယ်။စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ခြင်းလမ်း ပေါ်မှာ မျက်ရည်စက်တွေ၊အသက်တွေနဲ့ရင်းပြီး နေနေခဲ့ကြရတယ်။"ငါ့နိုင်ငံအတွက် ငါလုပ်နိုင်တာ အကောင်းဆုံး လုပ်ခဲ့တယ်"လို့ ဆုံးဖြတ်ပြီး ရှေ့ဆက်သွားနေကြတယ်။
ကျွန်မတို့'လွတ်မြောက်နယ်မြေ'လို့ထင်ခဲ့တဲ့မဲဆောက်မြို့လေးက တကယ်တော့ 'ရဲကြောက်နယ်မြေ' ဆိုပိုမှန် လိမ့်မယ်။ကျွန်မတို့လို တရားမဝင်နေထိုင်တဲ့သူတွေက taxi စီးခွင့်မရှိ၊ အလုပ်လုပ်ခွင့်မရှိ၊ လျှောက်လည်ခွင့်မရှိ၊ ဘောလုံးကွင်းထဲဘောလုံးကန်ခွင့်မရှိ၊ဈေးရောင်းခွင့်မရှိ၊ထိုင်းလူမျိုးမှမထောက်ခံပေးရင်အိမ်ငှားနေထိုင်ခွင့်မရှိ၊ အမှန်တော့သူများနိုင်ငံထဲ တရားမဝင်နေထိုင်ခွင့်မရှိတာကို ခေါင်းထဲမှာ သိနေပေမယ့် ရွေးချယ်စရာမရှိခဲ့ ဘူးလေ။နေစရာလေး ၊စားစရာလေး ရှိနေတာကိုက စစ်ဘေးကြောင့် သေကွဲကွဲရတဲ့ မိသားစုတွေ၊အသက်ပေး သွားတဲ့ရဲဘော်တွေထက်တော့ ကံကောင်းနေပါသေးတယ်လေ။ကျွန်မတို့လို တရားမဝင်တွေက အဆင့်အတန်း ၊အခြေအနေ၊ ဘာမှ မခွဲခြားတဲ့ မယ်တော်ဆေးခန်းဆိုတဲ့နေရာမှာ ဆေးကုသခွင့်ရတဲ့အတွက်တော့ ဆုတခုလိုပါပဲ။
စစ်ပွဲတွေဖြစ်လို့ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေက နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ဒီဘက်ကို အားကိုးတကြီးရောက်လာလေ မဲဆောက်မြို့မှာအဖမ်းအဆီးများလာပြီး အနေကြပ်လာခဲ့တယ်။ တခါတလေ ထိုင်းစစ်တပ်ကစီမံချက်နဲ့ဂိတ်ချ ပြီး လာရောက်စစ်ဆေး တာမျိုး ၊အိမ်တွေထဲဝင်ပြီး ဖမ်းဆီးတာမျိုးနဲ့ ကြုံရင်တော့ ထောင်ကျ၊ မကျရင် နိုင်ငံကို ပြန်ပို့ခံရတဲ့အထိပြင်းထန်တာမျိုးတွေလည်းရှိလာတယ်။ကျွန်မတို့တိုင်းပြည်ရဲ့ အာဏာရူးတွေပေးတဲ့ ဒဏ်ရာတွေ ကြောင့် ကိုယ်၊စိတ်ကြံ့ခိုင်မှု၊ဘဝရဲ့ အရေးကြီး အစိတ်အပိုင်းအားလုံးက အမာရွတ်တွေကိုယ်စီနဲ့ ရှေ့ဆက်နေ ကြရဦးမယ်။တိုင်းပြည်မှာ စစ်အာဏာရူးတွေပေး တဲ့ ဒုက္ခတွေရော ၊လွတ်မြောက်ချင်လို့ ထွက်ပြေးလာပြီး ဒီဘက်မှာ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ဒုက္ခတွေပေါင်းလို့ နှစ်ထပ်ကွမ်း ဒုက္ခသည်တွေပေါ့။စစ်အာဏာရှင်စနစ်မှာ ကိုယ့်နည်း ကိုယ့်ဟန်နဲ့ လူသားဆန်ခဲ့ကြတယ်။ဆန့်ကျင်တော်လှန်နေရုံနဲ့ မကျေနပ်နိုင်လို့ အာဏာရှင်ပြုတ်ကျအောင်ဒီနေရာ ကနေလည်းတတ်အားသလောက်စည်းလုံးပြီး ဆက်လက်ကြိုးစားနေကြတုန်းပဲ။မျှော်လင့်ချက်တွေပျောက်ဆုံး ပြီး ကိုယ့်ဘဝကို ပုံဖော်ခွင့်မရသေးတဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ 'နိုင်ငံပျောက်သူ'ဇာတ်လမ်းလေးကြည့်ပြီး ငိုရတုန်းပါပဲ။ ဒါကြောင့်ကျွန်မတို့ တော်လှန်ရေးကြီးအောင်မြင်မှဖြစ်မယ်။တက်မရှိ လက်နဲ့လှော်ခတ်ပြီး ကိုယ့်တိုင်းပြည် အရေးကြုံလာတဲ့အခါ သွေးမကွဲပဲ ညီညွတ်ကြရမယ်။အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေအပေါ် သူတို့ရဲ့အာဏာတည်မြဲရေး အတွက် ခုတုံးလုပ်ပြီးသတ်ဖြတ်နှိပ်စက်နေတဲ့ စစ်အာဏာရှင်ကို ပြတ်ပြတ်သားသားဆန့်ကျင်ပြီးတော်လှန်ခဲ့တဲ့ အတွက် ဘယ်လိုအခြေအနေပဲ ရင်ဆိုင်ရ၊ရင်ဆိုင်ရ ကျွန်မနောင်တမရဘူး။ဒီလိုဘဝတွေကို ဖြတ်သန်းနေရတာ ဟာ နောင်တချိန်သမီးလေးကြီးလာတဲ့အခါ အာဏာရှင်ကျရှုံးရေးမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ သူ့မိခင်၊ဖခင်အတွက် ရော၊တိုင်းပြည်အတွက်ပါလက်မထောင်နိုင်ပြီးအနာဂတ်မှာသမိုင်းလှနေမှာပါ။
Personal short story by
Merry
ENGLISH TRANSLATION
There are situations where our lives are no longer safe in our country where military dictators rule unjustly. Wanting to escape from such days and nights, we had to go out to the saviors' place named the Liberated Area. It’s because we have become human beings between these two ways of Revolution and IDP [Refugees from war-torn country].
Those of us who don't love the military dictatorship are faced with a choice between the prison cell and the Liberated Zone only.
We ran away from a sweet home where we had love and sweet memories in my life because of a belief. For the refugees fled from Burma, crossing the Thai border river named Thaungyin [Moei river] was the biggest challenge in our lives. There are the lives of those who swam illegally in the river given by nature because of an illegal military junta.
The adventure began. I who am so afraid of the dark had to keep my shoes behind my waist and carry a backpack. The 3-years old daughter was picked up by my husband. I only remember the feeling of something soft and hard on the ground of the river that is beneath my feet. We had to hold each other tightly so that we wouldn't be swept away in the hip-deep water in the inky dark and horrible silent situation.
I went through it more mindfully of my daughter's fear than of my own. She hugged her dad tightly and I think she wanted to put a question why we were crossing the river so scared and covert in the dark.
For a future of daughter of ours, I believe our adventure will not be abortive.
Walking in the darkness where we couldn't see anything for some 40 minutes. Eventually, we managed to cross the bloody moment when we were shivering with water up to my waist.
I named the title as the kind of fleeing adventure I will never forget in my life.
That goes without saying, everyone who fled to Mae Sot are so scare at night as in Burma upon hearing the sound of motorbikes and baring dogs. We had to be separated from the people we love. We couldn't take good care of each other as before. The sacrifices were overwhelming. There are still many friends like us left behind in Burma who want to flee from the hands of the evil military dictators.
They live in tears and sacrifice their lives on the way of revolution against the butcher junta. They said "I did my best for my country" and decided to keep going.
Mae Sot that we thought was a Liberated Area is actually 'an area to fear the police'.
Illegal refugees like us are not allowed to ride a taxi, get a job, go anywhere, play soccer on the field. Besides even not allowed to be a vendor and to rent a house unless the Thai citizen endorsed.
In fact, we knew we are not allowed to stay in other country illegally but we had no choice.
Having a little place to live and food is still more fortunate than the families that were torn apart by the war and the people who sacrificed their lives in wars.
For illegal refugees like us, receiving medical treatment at the Mae Tao clinic which does not discriminate based on status is like a reward for us.
Because dictators create wars, people fleeing from the war crime zone cross the border and rely on this area, isn't it. In Mae Sot, the number of arrests increased and the situation became difficult. Sometimes the Thai police operates to establish the checkpoints on the roads and investigate pedestrians. If people at their homes are searched and arrested at night, they will be imprisoned or sent back to their own country.
Because of the injuries inflicted by the power-mad evils in our country, all the important parts of life including physical and mental strength has to carry on with the scars.
The troubles created by the junta who are hungry for power in my own country. Besides, the troubles after we fled to escape from there. So, the two kinds of trouble we are facing here. We are double troubles people.
We were humane in our own way in the reign of the military dictator. It can't be satisfied with just opposing. So, we are still trying to unite as much as we can here to bring down the junta.
Those of us who are hopeless and haven been given the chance to cast our own lives are still crying after watched the short "Stateless".
So, our revolution definitely needs to win. If we don't have an oar, we have to row with our own palms. And we must be united when our country faces a failed state due to a dictator.
I resolutely rebelled against the dictator who is killing and torturing innocents to control the power. That's why I have no regrets, no matter what the situation is.
Because of living in our way, when my daughter grown up in the future, she'll be so proud of her country, mom and dad who participated in bringing down the dictator. And our history will be beautiful in the future.
Translated by Sayar Bescy
